Mặc dù phía trước vẫn còn nhiều thách thức, nhưng các chỉ số kinh tế vĩ mô của tháng 4 và cả 4 tháng đầu năm đang cho thấy những dấu hiệu tích cực hơn. Hiện nền kinh tế đang nỗ lực vượt qua khó khăn.
Có nhiều chứng cứ để chứng minh những tín hiệu tích cực đối với nền kinh tế. Chẳng hạn, chỉ số Giá tiêu dùng (CPI) tháng 4/2023 giảm 0,34% so với tháng trước, tăng chỉ 2,81% so với cùng kỳ năm 2022 và có xu hướng giảm dần.
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước tăng 3,7% so với tháng 3/2023 và tăng 11,5% so với cùng kỳ năm 2022. Chỉ số Sản xuất công nghiệp (IIP) ước tăng 3,6% so với tháng trước và tăng 0,5% so với cùng kỳ năm 2022.
Thêm vào đó, số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới cũng có chuyển biến tích cực với gần 16.000 doanh nghiệp mới, tăng 12,3% về số lượng doanh nghiệp và 6,2% về vốn so với tháng trước.
Tổng số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động tính chung trong 4 tháng là 78.900 doanh nghiệp, vượt xa mức bình quân giai đoạn 2018-2022 và nhiều hơn số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (77.000 doanh nghiệp). Mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn phía trước, nhưng tín hiệu này cho thấy nền kinh tế đang có sự khởi sắc và gồng mình để vượt qua những trở ngại.
Trong phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 4/2023 diễn ra cuối tuần trước, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã báo cáo về nhiều chỉ tiêu kinh tế vĩ mô tích cực hơn và tín hiệu khởi sắc trong nhiều lĩnh vực.
Tuy nhiên, ông cũng không giấu diếm những khó khăn và thách thức vẫn đang chờ đón nền kinh tế. Những biến động bất lợi và khó lường của tình hình thế giới vẫn đang ảnh hưởng mạnh đến các hoạt động sản xuất – kinh doanh trong nước, đặc biệt là sản xuất công nghiệp, xuất nhập khẩu và thu hút đầu tư. Một ví dụ là kim ngạch xuất khẩu vẫn tiếp tục giảm, khi giảm 7,3% so với tháng trước và 17,1% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 4/2023, và giảm tổng cộng 11,8% tính từ đầu năm.
Xuất khẩu giảm ảnh hưởng đến sản xuất công nghiệp, đầu tư và kinh doanh của các doanh nghiệp. Do đó, không ngạc nhiên khi số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng đáng kể, đạt 14.509 doanh nghiệp trong tháng 4/2023, tăng 39,8% so với cùng kỳ năm trước. Trong 4 tháng đầu năm, số doanh nghiệp rút lui tăng 25,1% so với cùng kỳ năm trước, chỉ thấp hơn số lượng doanh nghiệp mới thành lập và trở lại hoạt động chưa đầy 2.000 doanh nghiệp.
Với các chỉ số kinh tế vĩ mô như vậy, kinh tế Việt Nam trong 4 tháng đầu năm dường như chìm trong màu xám. Cơ hội ít hơn khó khăn và thách thức. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng dự báo rằng khó khăn có thể kéo dài đến hết quý II/2023.
Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) mới nhất cho thấy, ngành sản xuất của Việt Nam tiếp tục giảm sút, do nhu cầu của khách hàng vẫn yếu. PMI tháng 4/2023 được công bố bởi S&P Global với điểm số 46,7, tiếp tục nằm dưới ngưỡng 50 điểm. Điều này đã xảy ra lần thứ 5 trong vòng 6 tháng qua và là mức giảm mạnh nhất kể từ đầu năm. Điều này cho thấy rằng hoạt động sản xuất và xuất nhập khẩu của Việt Nam chưa thể phục hồi sớm.
Với tình hình kinh tế hiện nay, việc quản lý kinh tế vĩ mô sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là về thu ngân sách nhà nước. Các khó khăn trong sản xuất, kinh doanh và đầu tư, cộng với nhiều chính sách giảm miễn thuế và phí, sẽ tiếp tục ảnh hưởng đáng kể đến nguồn thu ngân sách trong năm nay.
Điều hành và kiểm soát lạm phát cũng là một thách thức lớn trong bối cảnh này. Với 2/3 năm còn lại, áp lực lên nền kinh tế sẽ tiếp tục gia tăng.
Tuy nhiên, không có lựa chọn nào khác, ngoài việc nỗ lực từng bước để vượt qua khó khăn, tận dụng mọi cơ hội để thúc đẩy tăng trưởng.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều khó khăn và việc thúc đẩy xuất nhập khẩu còn phụ thuộc vào bên ngoài, Việt Nam cần tập trung vào các vấn đề mà nền kinh tế có thể chủ động thực thi. Thúc đẩy giải ngân đầu tư công, thực hiện Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế – xã hội, khai thác hiệu quả thị trường nội địa là những giải pháp tốt nhất trong lúc này.
