Sự bất ngờ của doanh nhân 42 tuổi khiến chính trường Thái Lan chao đảo
Khi Pita Limjaroenrat tham gia tranh cử, rất ít người tin rằng doanh nhân trẻ này có thể giành chiến thắng. Tuy nhiên, kết quả kiểm phiếu đã gây chấn động chính trường Thái Lan.
Dữ liệu sơ bộ từ Ủy ban Bầu cử Thái Lan (EC) sau cuộc bầu cử tổng tuyển ngày 14/5 cho thấy đảng Move Forward của Pita Limjaroenrat đang dẫn đầu với 151 ghế nghị sĩ tại Hạ viện, vượt xa đảng Pheu Thai 10 ghế.
Pita, 42 tuổi, đã tuyên bố chiến thắng và thành lập một liên minh gồm 6 đảng, trong đó có Pheu Thai, nhằm đạt được quyền lực và mục tiêu trở thành thủ tướng. Pheu Thai đã đồng ý tham gia liên minh với Move Forward, nhưng chưa đạt được thống nhất về việc ai sẽ trở thành thủ tướng trong tương lai. Tuy vậy, kết quả bầu cử vẫn làm dấy lên sự chấn động trong chính trường Thái Lan, khiến Pita trở thành một ngôi sao đột ngột lên sáng.
Pita Limjaroenrat sinh ngày 5/9/1980, là con trai lớn của Pongsak Limjaroenrat, cựu cố vấn của Bộ trưởng Nông nghiệp và Hợp tác xã Thái Lan, người sau này đã thành lập Agrifood, một công ty kinh doanh dầu cám gạo. Pita cũng là cháu trai của Padung Limjaroenrat, cựu thư ký của Bộ trưởng Nội vụ và cố vấn thân cận của cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra.
Ông đã có kinh nghiệm du học tại New Zealand trước khi trở về Thái Lan để theo học ngành tài chính và nhận bằng cử nhân tại Khoa Thương mại và Kế toán thuộc Đại học Thammasat. Năm 2002, ông tốt nghiệp xuất sắc và nhận được học bổng từ Đại học Texas ở Austin, Mỹ.
Sau đó, ông trở thành sinh viên Thái Lan đầu tiên nhận học bổng của Đại học Harvard. Pita hoàn thành chương trình thạc sĩ về chính sách công tại trường John F. Kennedy thuộc Đại học Harvard và cũng có bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh từ trường Sloan thuộc Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) ở Mỹ.
Khi Pita 25 tuổi, khi mới bắt đầu chương trình thạc sĩ tại Mỹ, ông buộc phải trở về Thái Lan để tiếp quản vị trí giám đốc điều hành của Agrifood, doanh nghiệp của gia đình mà trước đó đã trải qua khó khăn sau sự ra đi đột ngột của cha ông. Sau hai năm, Agrifood đã phục hồi và cho phép Pita quay lại Mỹ hoàn thành khóa học và nhận bằng thạc sĩ vào năm 2011.
Vào tháng 12/2012, ông kết hôn với diễn viên Chutima Teepanart và họ có một con gái. Tuy nhiên, họ đã ly hôn vào tháng 3/2019. Pita cũng đã từng làm giám đốc điều hành của Grab Thái Lan từ năm 2017 đến 2018.
Từ một doanh nhân, Pita đã bước vào lĩnh vực chính trị thông qua việc gia nhập đảng Future Forward. Nhận lời mời từ lãnh đạo đảng Thanathorn Juangroongruangkit, ông đã đồng ý trở thành ứng cử viên của đảng và giành được một ghế trong Hạ viện trong cuộc tổng tuyển cử Thái Lan năm 2019.
Vào tháng 7/2019, ông đã có diễn thuyết tại Hạ viện, trong đó thảo luận về “Lý thuyết 5 nút” và kêu gọi chính phủ tập trung vào các vấn đề nông nghiệp như quyền sở hữu đất, nợ nông dân, cây cần sa, du lịch nông nghiệp và tài nguyên nước. Mặc dù Pita thuộc một đảng khác, bài phát biểu của ông đã nhận được sự khen ngợi từ Bộ trưởng Nội vụ Anupong Paochinda dưới chính quyền Thủ tướng Prayuth Chan-ocha.
Hai tuần sau khi đảng Future Forward bị giải tán theo phán quyết của Tòa án Hiến pháp Thái Lan vì vi phạm luật bầu cử vào đầu năm 2020, ông được bổ nhiệm làm lãnh đạo của đảng mới Move Forward, đồng thời có sự tham gia của 54 nghị sĩ từ Future Forward.
Mặc dù Move Forward được thành lập vào năm 2020, đảng kế thừa nền tảng ủng hộ rộng lớn từ Future Forward và sự sáng tạo của Pita đã góp phần tạo ra một “địa chấn” trong cuộc tổng tuyển cử diễn ra vào ngày 14/5.
Pita đã hoạt động tích cực trong chiến dịch tranh cử, khai thác sức trẻ và năng lượng đầy đủ của mình để tiếp cận cử tri trẻ, những người khao khát thay đổi bức tranh chính trị Thái Lan sau 8 năm chịu ảnh hưởng mạnh từ quân đội.
“Chúng ta sẽ cùng nhau viết lại lịch sử chính trị Thái Lan. Hãy bỏ phiếu cho Move Forward và Thái Lan sẽ trải qua những thay đổi”, ông nói với người ủng hộ tại Bangkok tuần trước.
Đây là cuộc bầu cử đầu tiên kể từ khi phong trào biểu tình ủng hộ dân chủ bùng phát ở Bangkok năm 2020. Những thanh niên tham gia biểu tình đã yêu cầu kiềm chế quyền lực và kiểm soát ngân sách của hoàng gia, phản đối việc quân đội thực hiện một cách quyết liệt.
Điều 112 trong Bộ luật Hình sự Thái Lan quy định mức án từ 3-15 năm tù đối với tội “xúc phạm, vu khống hoặc đe dọa vua, hoàng hậu, thái tử hoặc thái tử phi”.
Move Forward là đảng duy nhất cam kết cải tổ điều 112, dù vấn đề này từ lâu đã bị coi là “cấm kỵ” trong chính trường Thái Lan. Thậm chí đảng Pheu Thai cũng cho biết họ sẽ để quốc hội quyết định về vấn đề này.
Tuy nhiên, Pita không thể hiện thái độ tránh né như vậy. Ông nói với các phóng viên rằng “bất kể tình hình như thế nào, chúng tôi sẽ thúc đẩy cải cách điều 112”.
Thitinan Pongsudhirak, nhà nghiên cứu chính trị tại Đại học Chulalongkorn ở Bangkok, nhận định rằng sự quyết liệt của Pita đã giúp ông thu hút được sự ủng hộ từ cử tri trẻ, giúp họ leo lên vị trí dẫn đầu trong cuộc bầu cử. Cương lĩnh cải cách mạnh mẽ của đảng Move Forward cũng đã giúp họ giành được hầu hết 33 ghế nghị sĩ đại diện thủ đô Bangkok, một kết quả khó có thể tưởng tượng trước ngày 14/5, ngay cả đối với những người lạc quan nhất trong đảng.
Mặc dù kết quả bỏ phiếu sơ bộ mang tín hiệu tích cực, nhưng giới quan sát cho rằng con đường trở thành thủ tướng Thái Lan của Pita không sẽ không dễ dàng. Đảng Pheu Thai đã đồng ý liên minh với Move Forward, nhưng chưa chấp thuận để ông trở thành ứng viên thủ tướng.
Trước cuộc bầu cử, đảng Palang Pracharath, đồng minh của quân đội, đã nộp đơn khiếu nại lên Ủy ban Bầu cử, cáo buộc Pita không tiết lộ đầy đủ tài sản trong quá trình tranh cử. Mặc dù ông tuyên bố rằng mình không vi phạm luật, những cáo buộc như vậy có thể tạo khó khăn cho con đường đến ghế thủ tướng.
Thanathorn, lãnh đạo của đảng Future Forward, tiền thân của đảng Move Forward, đã gặp rắc rối pháp lý tương tự sau cuộc bầu cử năm 2019. Trước kỳ họp lưỡng viện bầu thủ tướng, Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã tạm đình chỉ tư cách nghị sĩ của ông Thanathorn và sau đó ra phán quyết giải tán Future Forward.
Tuy nhiên, Pita vẫn là ứng viên được nhiều cử tri Thái Lan yêu mến và kỳ vọng.
“Ông ấy chính là tương lai”, một người ủng hộ tại Bangkok đã nói.
“Tôi thực sự tin tưởng ông ấy”, một người khác bày tỏ.
