Lĩnh vực bất động sản có 1.100 dự án, với tổng vốn đầu tư 66,4 tỷ USD, chiếm 15% tổng vốn đầu tư gần 450 tỷ USD của dự án đầu tư nước ngoài vào Việt Nam
Đầu tư FDI vào bất động sản
Bất động sản đứng thứ hai trong danh sách thu hút đầu tư, sau lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo. Tổng cộng 48 quốc gia và vùng lãnh thổ đã đầu tư vào lĩnh vực này, với Singapore là quốc gia dẫn đầu, theo sau là Hàn Quốc, British Virgin Islands và Nhật Bản.
Trong 45 tỉnh và thành phố hiện tại có đầu tư FDI trong lĩnh vực bất động sản, TP.Hồ Chí Minh là thành phố đứng đầu cả nước với tổng vốn đầu tư đăng ký trên 16 tỷ USD, chiếm 24,7% tổng vốn đầu tư. Hà Nội, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu xếp sau. Doanh nghiệp FDI tham gia vào bất động sản tại Việt Nam thường có quy mô lớn và mang tính đa dạng và chất lượng ngày càng cao. Nhiều dự án FDI trong bất động sản có quy mô hàng tỷ USD, như dự án Khu đô thị Nam Thăng Long, Hà Nội và Công ty TNHH phát triển Nam Hội An tại Quảng Nam.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã chia sẻ rằng, ngoài việc cung cấp nguồn vốn quan trọng cho nền kinh tế, sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bất động sản đã đóng góp vào việc chuẩn hóa thị trường bất động sản tại Việt Nam, tạo ra giá trị theo tiêu chuẩn quốc tế và giúp Việt Nam có các công trình đáp ứng tiêu chuẩn tương đương với các nước trong khu vực và trên thế giới. Không chỉ có bất động sản công nghiệp, các phân khúc như nhà ở, nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe cũng thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, một số dự án bất động sản cũng có xu hướng tích hợp các tiêu chí xanh và công năng xanh vào quá trình phát triển và vận hành.
Đa số các doanh nghiệp FDI tham gia vào lĩnh vực bất động sản tại Việt Nam đều có quy mô lớn.
Thách thức và cơ hội
Việt Nam có nhiều lợi thế để thu hút đầu tư so với các quốc gia trong khu vực. Đầu tiên, Việt Nam có chính trị ổn định và an toàn, cùng với mức tăng trưởng kinh tế tốt và nguồn nhân lực phong phú. Thị trường Việt Nam cũng có tiềm năng phát triển, vị trí địa lý thuận lợi và nằm ở trung tâm của khu vực, dễ dàng kết nối với các nền kinh tế lớn.
Một lợi thế khác của Việt Nam là có đường bờ biển dài, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng các dự án bất động sản nghỉ dưỡng. Hơn nữa, hệ thống luật pháp, chính sách và môi trường đầu tư ở Việt Nam đang ngày càng trở nên thông thoáng, minh bạch và tiếp tục được cải thiện và hoàn thiện.
Theo GS.TS. Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE), việc giảm bớt các rào cản về tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại các công ty đại chúng đã đóng góp vào việc nâng cao triển vọng của nền kinh tế, thúc đẩy nhu cầu về bất động sản và giúp Việt Nam tiếp tục nới rộng khoảng cách về tốc độ tăng trưởng kinh tế so với các quốc gia có mức đánh giá tín nhiệm BB.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích đó, vẫn có một số dự án bất động sản do đầu tư nước ngoài vẫn chưa đạt hiệu quả, triển khai chậm chạp và có thể gây ra các vấn đề liên quan đến trật tự xã hội. GS.TS. Nguyễn Mại cho biết rằng việc thu hút FDI vào lĩnh vực bất động sản tại Việt Nam vẫn đối diện với một số trở ngại, bao gồm hệ thống pháp luật về thị trường bất động sản chưa đồng bộ và không được hoàn thiện kịp thời, như quy định về condotel (căn hộ kết hợp khách sạn) và officetel (văn phòng kết hợp khách sạn); thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư, xây dựng, đấu thầu, đặc biệt là vấn đề phức tạp về đất đai; và cũng chưa có cơ chế khuyến khích đầu tư xanh vào lĩnh vực bất động sản. Tất cả những yếu tố này sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành bất động sản trong thời gian tới.
Để thu hút các nhà đầu tư FDI chất lượng vào lĩnh vực bất động sản, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện và hoàn thiện các quy định pháp lý liên quan đến thị trường này. Đặc biệt, cần tập trung vào loại hình bất động sản mới như thành phố thông minh, bất động sản nghỉ dưỡng, kết hợp chăm sóc sức khỏe, condotel, officetel, v.v. phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Việc thu hút đầu tư cần được thực hiện một cách chủ động và có sự lựa chọn, tập trung vào những nhà đầu tư có khả năng tài chính mạnh, đồng thời có giải pháp liên quan đến mô hình chuyển đổi kinh tế xanh và bền vững. Đồng thời, cần đặt mức cao trách nhiệm của nhà đầu tư đối với môi trường và xã hội trong quá trình đầu tư tại Việt Nam.
Ngoài ra, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh và đầu tư để tạo ra một môi trường hấp dẫn, cạnh tranh và thông thoáng. Cần tháo gỡ các khó khăn và vướng mắc về chính sách một cách kịp thời, đặc biệt là đối với các dự án sử dụng đất lớn mà triển khai chậm. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư, đồng thời thúc đẩy tiến trình phát triển bất động sản.
Theo GS.TS. Nguyễn Mại, cần tăng cường quá trình số hóa và giảm thiểu thời gian trong các thủ tục hành chính, đồng thời đảm bảo tính đơn giản và minh bạch. Điều này sẽ giúp nhà đầu tư thực hiện các dự án bất động sản nhanh chóng và hiệu quả, đồng thời đóng góp vào định hướng và mục tiêu của chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
