Mục Lục
Đến cuối quý 2 năm 2023, chỉ số VN-Index đạt mức điểm tương đương với vùng đỉnh cuối quý 1 năm 2018. Đáng chú ý, tỷ lệ margin so với vốn hóa thị trường hiện đã vượt qua con số gấp đôi.
Sự Hồi Phục Mạnh Mẽ Của Thị Trường Chứng Khoán
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong quá trình hồi phục mạnh mẽ kể từ cuối tháng 4, cùng với sự gia tăng đáng kể trong thanh khoản giao dịch. Thậm chí, đã có những phiên giao dịch với giá trị giao dịch lên đến hàng tỷ đô la. Điều này phần nào xuất phát từ việc nhà đầu tư dũng cảm hơn trong việc sử dụng margin, một công cụ tài chính cho phép vay mượn để đầu tư.
Dư Nợ Margin Tăng Đột Biến
Dựa vào số liệu ghi nhận tại cuối quý 2 năm 2023, dư nợ cho vay tại các công ty chứng khoán được ước tính đạt khoảng 150.000 tỷ đồng, tăng thêm 27.000 tỷ đồng so với cuối quý 1. Trong số này, dư nợ margin đã tăng khoảng 24.000 tỷ đồng trong vòng một quý, dự kiến đạt mức 142.000 tỷ đồng.
Tăng Trưởng Vốn Hóa Và Tỷ Lệ Margin
Tại ngày 30/6/2023, tổng giá trị vốn hóa của hai sàn giao dịch chứng khoán HoSE và HNX đã vượt qua mốc hơn 4,7 triệu tỷ đồng. Tỷ lệ Margin so với vốn hóa của hai sàn được ước tính đạt khoảng 3,2% trong cùng thời kỳ. Con số này đã tăng thêm 0,4 điểm phần trăm so với cuối quý 1 và tiến sát đến mức cao nhất ghi nhận trong quý 3/2022. Cần lưu ý rằng số dư nợ Margin không bao gồm cho vay từ 3 bên hay các nguồn tài trợ tương tự chưa được thống kê. Đáng chú ý, tỷ lệ dư nợ Margin so với vốn hóa thị trường vào cuối quý 2/2023 (3,2%) lớn hơn đáng kể so với mức 1,5% đã được thiết lập vào cuối quý 1/2018, khi chỉ số VN-Index đã ở mức trên 1.100 điểm. Từ đó, trong hơn 5 năm qua, các nhà đầu tư đã tăng đáng kể việc sử dụng Margin, mặc dù chỉ số VN-Index gần như không thay đổi.
Triển Vọng Tương Lai
Với xu hướng tăng trưởng tích cực của thị trường trong giai đoạn đầu nửa quý 3/2023, không loại trừ khả năng tỷ lệ dư nợ Margin so với vốn hóa thị trường sẽ tiếp tục gia tăng, thậm chí có thể đạt đến ngưỡng cao lịch sử 3,4% đã được thiết lập trong quý 3 năm trước.
Theo số liệu được cung cấp bởi Trung tâm lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), việc mở tài khoản mới đang trở lại tăng sau giai đoạn tĩnh lặng kéo dài trong nhiều tháng. Cho đến cuối tháng 7, tổng số tài khoản cá nhân nhà đầu tư trong nước đã vượt qua con số 7,4 triệu tài khoản. Đồng thời với việc tăng mạnh số lượng tài khoản, thanh khoản trên thị trường chứng khoán đã có sự cải thiện tích cực, với những phiên giao dịch có giá trị lớn dần xuất hiện trở lại. Nhiều quan điểm cho biết điều này có thể do sự quay trở lại của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán cùng với việc một phần số tiền không nhỏ được chuyển từ các kênh truyền thống như tiết kiệm sang chứng khoán.
Tuy vậy, thực tế cho thấy số tiền được gửi vào tài khoản vẫn đang tiếp tục gia tăng mặc dù lãi suất tiết kiệm giảm. Dữ liệu mới được công bố bởi Ngân hàng Nhà nước cho biết tính đến cuối tháng 5 năm 2023, tổng số tiền gửi từ dân cư tại các tổ chức tín dụng đã đạt 6,35 triệu tỷ đồng, tương đương mức tăng hơn 677.000 tỷ đồng (8,21%) so với cuối năm 2022. Điều này phần nào cho thấy sự di chuyển của dòng tiền từ kênh tiết kiệm sang thị trường chứng khoán chưa thực sự rõ ràng.
Nhà Đầu Tư Trở Lại Thị Trường Chứng Khoán
Trong tương lai, việc sử dụng margin trên sàn chứng khoán có thể tiếp tục tăng cao hơn khi nhu cầu sử dụng đòn bẩy của nhà đầu tư vẫn chưa thấy giảm đi. Tình hình lãi suất có chiều hướng giảm cũng đóng góp vào việc giảm thiểu chi phí vốn, giúp các công ty chứng khoán có cơ hội cắt giảm lãi suất margin. Nhiều công ty chứng khoán đã ra mắt các chính sách hấp dẫn về lãi suất và gói ưu đãi nhằm khuyến khích sự sử dụng đòn bẩy từ phía nhà đầu tư. Ngoài ra, sự tiến bộ trong công nghệ cùng với việc các công ty chứng khoán tự chủ động mở rộng nguồn vốn cũng giúp đáp ứng dễ dàng hơn nhu cầu sử dụng margin trên thị trường.
Tính đến cuối quý 2/2023, tỷ lệ Margin/VCSH (Vốn chủ sở hữu) tại các công ty chứng khoán đã đạt khoảng 70%. Tuy cách xa so với mức cho vay tối đa 2 lần vốn chủ sở hữu, điều này cho thấy còn nhiều khả năng cho việc mở rộng sử dụng đòn bẩy tại các công ty chứng khoán. Ước tính nguồn tài trợ dự kiến có thể lên tới 270.000 tỷ đồng, tiếp tục đẩy mạnh khả năng cho vay tại các công ty chứng khoán.
